KWEEK MET DE KLEINE BONTE SPECHT   (Dendrocopus minor)  door Jeu Smeets

Op 28 juni kreeg ik een telefoontje van Ton Wetjens, met het verzoek om kweekverslagen te maken over diverse vogels die zeer moeilijk te kweken zijn. Bijna altijd betreft het dan vogels die niet in het geijkte patroon van nestbouw en voedselopname passen. In dit geval ging het om de kleine bonte specht, de ijsvogel en de hop. Alle drie zullen ze aan de orde komen, maar dit verhaal gaat over de specht. Op 29 juni reed ik naar Grubbenvorst, naar Ton en Annie Bouten. Een hartelijke ontvangst viel mij ten deel in een overweldigende tuin met een enorm areaal aan goed onderhouden volières, ruim beplant en alle voorzien van vijvers. Een prachtig bestand aan soms alledaagse vogels, die alleen maar gemeen hebben dat ze moeilijk te kweken zijn. En dat is bij de familie Bouten nu juist de ultieme uitdaging.  

De kleine bonte specht is beslist geen zeldzaamheid in onze regio. Met zijn lengte van ongeveer 14,5 cm. en zijn mooie bonte tekening, is het een schitterend vogeltje. In de natuur is hij vaak op redelijk korte afstand te bewonderen terwijl hij zijn kostje bij elkaar hakt in dode takken. De vogel is namelijk niet in staat in vers levend hout gaten te maken. Ton Bouten is daarom ook blij met de twee hectaren eigen bos achter zijn huis, waar de nodige berkenbomen staan. Want met een speciale bewerking sterven deze bomen af en ze blijven dan nog drie jaar staan om te vermolmen. Alleen dan is dit spechtje in staat om er een broedhol in uit te hakken. De resterende stam wordt dan omgezaagd en als een paar meter hoge dode stam in de volière geplaatst. De kant-en-klaar vermolmde stam wordt door deze vogels als het waren aanbeden en in no time is dan ook, via een rond invlieggat, een broedholte geschapen. In deze holte wordt dan zonder verder nestmateriaal (meestal op de bodem wel wat spaanders van het hakken)  het legsel van gemiddeld vijf à zes eieren gelegd, die in 14 dagen door beide oudervogels uitgebroed worden. Want daarna begint het probleem. Je kunt bij de oudervogels van alles waarnemen maar niet in het nest kijken, om eens te zien wat zich  20 - 25 cm. onder het invlieggat afspeelt. Nu in chronologische volgorde wát er gebeurde. 

Op 3 april 2008 beginnen de vogels een nest te hakken in de nieuw geplaatste berkenstam. Het broedbegin is 22 april omdat we steeds een vogel missen. Uitgekomen zijn de jongen op 5 mei omdat de vogels vanaf dat moment met voer gingen slepen. Het voer dat de oudervogels ter beschikking hebben bestaat uit levende meelwormen, diepvries pinkies, krekels en buffalowormen. Op 11 mei moesten de jongen groot genoeg zijn om te ringen en dus ging de operatie van start. Eerst de plaats uitmeten waar de jongen moesten liggen. Een moertje aan een touw bood uitkomst. Door dat te laten zakken was redelijk goed de diepte van de nestgang te bepalen en vervolgens ging circa 15 cm. hoger de zaag in de stam. Er waren drie jongen en die werden door ons geringd met een voorgeschreven 3,3 mm. ring. De boomstam werd natuurlijk gerepareerd. Het afgezaagde bovenstuk werd weer mooi op zijn plaats gezet, met latten werd het geheel gespalkt en met schroeven vastgezet, zodat de oudervogels geen argwaan kregen. Het lukte en op 26 mei  vlogen de drie jongen uit en ze werden nog een paar weken door de ouders gevoerd om daarna door het leven te gaan als zelfstandige, maar door mensenhanden geringde, kleine bonte spechten. Het is vertederend te zien hoe de jonge spechtjes, drie dagen na het uitvliegen, zich nog wat onhandig door de volière bewegen, maar toch al laten zien dat zij over een paar weken zeer behendige vliegers zullen zijn.

Maar goed dat ze in hun boomholten redelijk goed beschermd zijn tegen vijanden want zij produceren slechts één legsel per jaar.

Familie: Picidae / Engels: Lesser spotted woodpecker / Duits: Kleinspecht