Mijn kweekervaringen met de sijs.           

 door Frans van Outheusden 

Zoals beloofd beschrijf ik hier mijn eerste ervaringen met de kweek van de Europese sijs. Als ik dit schrijf zit het kweekseizoen er op en de rui is in volle gang.

Ik heb dit jaar twee koppels Europese sijsjes wildkleur aangeschaft en dat echt nog voor een appel en een ei. Zulke echte liefhebbers bestaan er nog. Het zijn mensen die een beginnend fokker vooruit willen helpen en nog niet eens met de slechtste vogels van hun kweek. Voldaan gingen mijn vrouw en ik naar huis. Thuisgekomen werden de koppels ieder in een eigen kooi gezet. De vogels waren paarsgewijs opgekooid toen wij ze gingen halen.

Eén koppel ging in de beste kweekruimte, een ruime en zeer lichte kweekbox van 2.00 x 1.00 x 2.20 hoogte. Deze kweekbox had een dak, bedekt met transparante kunststofplaten. Een zeer lichte kooi dus. Later bleek dat dit ook niet altijd goed is.

Het andere koppel ging in een broedkooi van 0.60 x 0.60 x 1.20 cm., waar het vrij donker was. Overdag en met goed weer was er voldoende licht van buitenaf, maar ‘s avonds werd het vrij vroeg donker. Een nadeel was dat de vogels dikwijls te vroeg op stok zaten.

Ik durfde de sijsjes niet bij een koppel Japanse nachtegalen te zetten, omdat deze bekend staan als beruchte rovers. Zou ik dat wel doen, dan had ik 95% kans dat de eitjes van de sijsjes geroofd werden en dat was niet de bedoeling. Ik had geen andere keus.

Het koppeltje in de broedkooi, een jonge man van 2004 en een overjarige pop, kreeg op 8 april een nestkorfje van aardewerk met daarin een voorbewerkt gevlochten touwnestje, met als nestmateriaal sisal, vermengd met watten en touw, met een lengte van ongeveer 4 cm. Er werd echter noch met dit nestje noch met het nestmateriaal iets gedaan. Het nestje werd bevuild en verders niets. Dit koppel was dus nog niet broedrijp. 

Het tweede koppel in de kweekbox, een man van 2003 en een jonge pop van 2004, kreeg in dezelfde tijd drie nestjes met nestmateriaal. Twee ervan werden eveneens bevuild en dus niet gebruikt. Het derde nestje lieten ze onberoerd. De jonge pop van 2004 rommelde maar wat aan. Het nestmateriaal werd overal naar toe gesjouwd. In het nest, uit het nest .Van nestbouw kwam niets terecht. De hele dag zag men de pop met nestmateriaal op- en aanvliegen. Ze ging dan weer met draaiende bewegingen in het nest zitten en dan weer met nestmateriaal rondvliegen. Ze wist er geen raad mee. Dat ging zo dagen achtereen door. Was ze te jong? Volgens mij konden de vogels zich geen mooiere ruimte wensen. Groot en licht. Van broeden kwam echter niets. Inmiddels was het eind juni geworden. 

Het koppel uit de broedkooi kreeg op 27 mei zijn eerste eitje. Totaal werden er vijf eitjes gelegd. Ik was druk bezig met mijn eigen huis: er moest een nieuwe erfafscheiding komen en nog wat. Door deze drukte kregen de vogels wat minder aandacht, zodat ik de eerste drie eitjes niet had opgemerkt. Bij het vierde eitje was ik te laat. Dus er werd niet geraapt, we zouden wel kijken wat het werd.

Op 11 juni zag ik twee jongen en op 13 juni een derde jong. Twee eitjes waren onbevrucht. Alles bij elkaar viel het mij ontzettend mee. Maar het laatste jong was nogal klein. Ik dacht dat hij het niet zou redden. Maar op 16 juni kon ik toch alle drie de jongen ringen met een BEC-ring 2.5 mm. Er is geen ventielslangetje gebruikt. De jongen groeiden als kool. Ze kregen eivoer met vitamine A, vitamine AD en tarwekiemolie. Verder opfokvoer, pinkies, kiemzaad en fruit. Het hardvoer was uit de kooi gehaald en toen de jongen 7 dagen oud waren is dit weer terug gezet. Maar men kan het hardvoer natuurlijk ook malen en over het eivoer heen strooien, om de vogels weer aan het voer te laten wennen. Maar de vogels lieten alles liggen en er is dus gewoon hardvoer gegeven, wat goed werd opgenomen. Tijdens het broeden werd er geen eivoer gegeven.

Eén jong werd uit het nestje gegooid. Ik kon niet meer zien of dat het laatst geboren jong was. Beide andere jongen lagen rustig in het nest en werden goed gevoerd.

Op 21 juni was er weer een nieuw nestje gebouwd. De ouders bleven de jongen goed voeren. Op 25 juni vlogen beide vogeltjes uit. Prachtig. Maar ook nu had ik de zaak niet voldoende in de gaten gehouden (weer vanwege drukke werkzaamheden). Een jonge sijs was gehandicapt: het had een blind oog en een scheve snavel en ik moest het dus opruimen. Inteelt kon het niet zijn, want dit koppeltje kwam van twee verschillende kwekers.

Jammer, er was nog één jong over van de drie. Acht dagen later heb ik het van de ouders gescheiden, omdat het op het nest zat te vervelen. Ik plaatste een schot van gaas. Het jong werd door pa goed gevoerd en zelf begon het ook te eten van het kiemzaad, eivoer en hardvoer. Op17 juli zette ik dit jong apart in een ruime kooi van 0.60 x 0.60 x 2.40 mtr. Mijn eerste echte tegenvaller: de vogel lag op 4 augustus dood in de kooi. Reden onbekend. Van dit broedsel heb ik niets overgehouden. 

Maar er was goede hoop. Het tweede nestje van mijn koppel had maar liefst zeven eitjes. De eerste drie werden geraapt en teruggelegd mét het vierde eitje. Resultaat: zes jongen en één onbevrucht. Na twaalf dagen broeden  kwamen de eitjes op 10 juli uit. Maar… op de eerste dag al werden twee jongen uit het nest gegooid. De tweede dag zag ik wéér twee jongen op de grond liggen en de derde dag lagen de laatste twee er ook uit. Ze lagen in het drinkbakje dat aan het voorfront van de broedkooi hing. Verdronken natuurlijk.

Na wat geïnformeerd te hebben bleek dat ik de man apart had moeten zetten. Maar de eerste keer was het toch ook goed gegaan? Mijn hoop was gevestigd op het tweede koppel. Op 30 juni verplaatste ik dit van de kweekbox naar een broedkooi. De broedkooi was zeker niet te donker.

Het andere koppel was wel aan het broeden gegaan. Het tweede koppel kreeg dit keer maar één nestje als broedgelegenheid. Onvoorstelbaar, maar de volgende dag (op 1 juli) was er een kompleet kant en klaar nest gebouwd. De andere dag lag het eerste eitje kapot op de grond. De pop bleef maar rommelen aan het nestje. Ik fatsoeneerde het, maar ze haalde het steeds maar weer overhoop. De volgende dag was er geen tweede eitje gelegd. Wel was het nestje weer overhoop gehaald. Wat te doen? Het hele nest en het broedschoteltje heb ik ’s morgens vroeg uit de broedkooi gehaald. Er was toch niets meer te verliezen. ’s Avonds, zo laat mogelijk, hing ik het weer terug. En kijk, het zogenaamde derde eitje was netjes in het nest gelegd. Er volgde er nog een. In totaal werden het er vier. Twee in het nest, die later bevrucht bleken te zijn. De pop zat niet vast te broeden, maar dat zou - volgens de reacties die ik kreeg op mijn artikel in het BEC-info - wel veranderen als de vogel wat langer zat te broeden. Volgens telling zouden deze op 17 juli uit moeten komen en dat gebeurde niet. De man was een dag eerder van de pop gescheiden door een gazen schot. Dit werkte prima. Bij de pop stond eivoer en kiemzaad. Het hardvoer was weggehaald. Dit koppel nam wel buffalowormen aan terwijl het andere koppel dat niet deed. Een dag later waren er twee jonge sijsjes geboren. Eén groot jong en een kleiner. Het ringen is ook met twee dagen verschil gebeurd. Enkele dagen later was er geen verschil meer tussen de grootte van beide jongen. Ook de man werd na het ringen teruggezet bij zijn gezinnetje en de jongen werden door beide ouders voorbeeldig grootgebracht. Op 2 augustus vlogen beide jongen uit.

Graag wil ik de mensen bedanken die de moeite namen mij goede raad te geven! Zelfs van niet-Bec-leden kreeg ik reacties.